Комисијата за заштита на конкуренцијата како орган надлежен за спроведување на
законодавството од областа на заштитата на конкуренцијата е основана 2005 година, а од
2006 година е надлежна и за спроведување на законодавството од областа на контролата
на државната помош.
Комисијата за заштита на конкуренцијата е одговорна за спроведување на Законот за
заштита на конкуренцијата, (,,Службен Весник на РМ. бр. 145/10,136/11, 41/14, 53/16 и
83/18) и Законот за контрола на државната помош (,,Службен Весник на РМ. бр. 145/10)
Правото на конкуренција е воспоставено заради заштита на слободната конкуренција
помеѓу претпријатијата на пазарот. Слободната конкуренција е од пресудна важност за
сите држави чии економии се темелат на начелото на слободен пазар, каде што
распределбата на средствата е резултат на односите на понудата и побарувачката на
пазарот, а не последица на мерките со кои државата интервенира во односите помеѓу
претпријатијата.
Примената на правилата на конкуренција има за цел воспоставување на пазар на кој
претпријатијата учествуваат рамноправно и под еднакви услови, а нивната позиција на
пазарот да се вреднува првенствено според квалитетот на производите односно услугите
кои ги нудат.
Во таа смисла, задача на правото на конкуренција е да ги спречи поединечните практики
и деловни активности на пазарот, кои одредени претпријатија можат да ги доведат во
позиција која е неоправдано поповолна во однос на другите претпријатија, а со тоа да ја
загрози слободната конкуренцијата помеѓу претпријатијата.
Основни надлежности на Комисијата за заштита на конкуренцијата се да ја контролира
примената на одредбите и прописите донесени врз основа на Законот за заштита на
конкуренцијата, Законот за контрола на државната помош, да ги следи и анализира
состојбите на пазарот до степен потребен за развој на слободна и ефикасна
конкуренција, да води постапки и да донесува одлуки согласно одредбите од Законотза
заштита на конкуренцијата и Законот за контрола на државната помош.
Комисијата е самостоен државен орган со својство на правно лице, независна во своето
работење и во донесувањето на одлуките во рамките на надлежностите определени со
Законот. Комисијата е составена од Претседател и четири члена кои ги именува и
разрешува Собранието на Република Северна Македонија, за период од пет години со
право на повторно именување.
Претседателот и најмалку два члена се професионално ангажирани во работењето на
Комисијата. Претседателот на Комисијата ја застапува, претставува и раководи со
работата на Комисијата.
Управните, стручните и другите административно-технички работи на Комисијата ги
извршува стручна служба, која е организирана во пет сектори и две одделенија во секој
сектор. Со стручната служба раководи генерален секретар, кој го именува и разрешува
Комисијата.
Согласно одредбите од Законот за заштита на конкуренцијата, Владата на Република
Северна Македонија ги донесе следните подзаконски акти:
- Уредба за поблиските услови за договори од мало значење (,,Службен весник на РМ“
бр. 44/12). - Уредба за формата и содржината на известувањето за концентрација и потребната
документација која се поднесува заедно со известувањето (,,Службен весник на РМ“
бр. 44/12). - Уредба за групно изземање на одредени видови договори за осигурување (,,Службен
весник на РМ“ бр. 44/12). - Уредба за поблиските услови за групно изземање на одредени видови на
хоризонтални договори за специјализација (,,Службен весник на РМ“ бр. 44/12). - Уредба за поблиските услови за групно изземање на одредени видови на договори за
трансфер на технологија, за лиценца или за know – how (,,Службен весник на РМ“ бр.
44/12). - Уредба за групно изземање на одредени видови вертикални договори (,,Службен
весник на РМ“, бр. 42/12). - Уредба за групно изземање на одредени видови договори за дистрибуција и
сервисирање на моторни возила (,,Службен весник на РМ“ бр. 41/12). - Уредба за поблиските услови за групно изземање на одредени видови договори за
истражување и развој (,,Службен весник на РМ“, бр. 41/12 и - Уредба за поблиските услови за ослободување или намалување на глобата и
постапката под која Комисијата за одлучување по прекршок одлучува за
ослободување или намалување на глобата (,,Службен весник на РМ“, бр. 41/12).
Со наведените уредби се обезбедува уредување на одделни институти предвидени во
Законот за заштита на конкуренцијата, со што се овозможува правилна примена на
истите во пракса, како и целосна хармонизација на овој дел на регулирањето на
заштитата на конкуренцијата со правото на ЕУ, а посебно со секундарното законодавство
на ЕУ.
Државна помош е секоја помош, доделена од давателот на државната помош, во секој
облик, со која се создаваат поволности за определени претпријатија, производство на
одредени стоки или давање на одредени услуги.
Законот за контрола на државната помош, дава правна рамка со која се регулира
постапката и надзорот на доделувањето и користењето на државната помош со цел
имплементирање на начелата на пазарната економија, одржувањето на лојалната
конкуренција и извршувањето на обврските по меѓународно ратификуваните договори кои
содржат одредби за државната помош. Законот е целосно усогласен со европското
законодавство.
Во него се дефинираат основните поими кои се користат во спроведувањето на
контролата на државната помош и се дефинира компатибилната државна помош.
Исто така се дефинира која државна помош може да биде компатибилна и се даваат
основните обврски на давателите на државна помош за доставување на известувања –
нотификации и извештаи до Комисијата. Воедно, во законот се регулира постапката пред
Комисијата при оценувањето на државната помош.
Во согласност со законот, а поради поблиска разработка во примената на
законодавството за државна помош, Владата на Република Северна Македонија, ги
донесе следните подзаконски акти: - Уредба за условите и постапката за доделување на помош од мало значење (de
minimis) („Службен весник на РМ“ бр. 141/11) - Уредба за начинот и постапката за поднесување на известување за доделување
на државна помош, како и постапката за вршење надзор на постојната државна
помош („Службен весник на РМ“ бр. 142/11) - Уредба за условите и постапката за доделување на регионална помош („Службен
весник на РМ“ бр. 109/13) - Уредба за условите и постапката за доделување на хоризонтална помош
(„Службен весник на РМ“ бр. 03/14). - Уредба за утврдување на условите и постапката за доделување на помош за спас
и реконструкција на претпријатијата со потешкотии („Службен весник на РМ“ бр.
81/03 и 83/07).
Со наведените уредби се обезбедува уредување на одделни институти предвидени во
Законот за контрола на државната помош, со што се овозможува правилна примена на
истите во пракса, како и целосна хармонизација на овој дел на регулирањето на
контролата на државната помош со правото на ЕУ, а посебно со секундарното
законодавство на ЕУ.